Słupszczanie

Roguszczak Stanisław (1903 - 1996)

Urodził się 24 X 1903 r. w miejscowości Mieszków (wieś w województwie wielkopolskim, w powiecie jarocińskim, w gminie Jarocin), w rodzinie Antoniego (12 I 1873, syn Walentego i Nepomuceny Jarmuż) i Antoniny z d. Rogozińska (12 VI 1876, córka Jakuba i Józefiny z d. Jankowska), para pobrała się w 1899 r. Z tego związku urodzili się także Stanisława (1900-1967), Marianna (*+1902), Franciszek (1906) i Jan (1909-1979).
Niestety nie posiadamy prawie żadnych informacji o Stanisławie. Nie ustalono kiedy i gdzie brał udział w Powstaniu Wielkopolskim. Jego wniosek do Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości został odrzucony 25 X 1937 (sierżan, zam. Wilno). Członek słupskiego koła ZBoWiD. W Kronika Koła Miejskiego ZBoWiD w Słupsku (str. 16) został wymieniony jako Powstaniec Wielkopolski.
W nekrologu od rodziny, który ukazał się w Głosie Pomorza 12 VII 1996 r. wymienione zostały odznaczenia, którymi uhonorowany został P. Stanisław i tak Krzyż Kawalerski Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Śląski Krzyż Powstańczy, Krzyż za udział w wojnie 1918-1921.
Był długoletnim pracownikiem PZL CEZAL.
Żonaty z Jadwigą (31 X 1913-13 IX 1984).
Zmarł 11 VII 1996 r. Pochowany na starym cm. w Słupsku Sektor 46A Rząd 22 Nr grobu 3.

Wolski Tadeusz (1897 - 1983)

Urodził się 27 października 1897 r. w Tucznie (pod Inowrocławiem), w rodzinie rolnika Wojciecha (ur. 1862, syn Jana i Teofili Frąszczak) i Franciszki ze Springerów (ur. 1873, Wojciecha i Marii Kurek II voto Frąszczak), para pobrała się w 1895 r.
W 1906 r. wziął udział w strajku szkolnym w Jaksicach. Do 1916 r. uczęszczał do gimnazjum w Inowrocławiu. Zmobilizowany do armii pruskiej, walczył na froncie zachodnim, jako żołnierz Infanterie-Regiment 448 został ranny jesienią 1918 r., co potwierdza lista strat Preußen 1370 z 20 II 1919 r., przebywał w szpitalu w Sulzbach.
Po powrocie do Inowrocławia brał czynny udział w walkach o wyzwolenie miasta. W ramach nowo sformowanego 2. Pułku Grenadierów Kujawskich walczył w bitwie o Złotniki, podczas której został kontuzjowany (pułk przemianowano następnie na 5. Pułk Strzelców Wielkopolskich). Po opuszczeniu szpitala walczył pod Łabiszynem. 15 IV 1919 r. mianowany podporucznikiem., objął 2. kompanię w 2. baonie 5. Pułku Strzelców Wielkopolskich. W styczniu 1920 r., w związku z rewindykacją Pomorza mianowany został komendantem Tucholi. 10 II brał udział w uroczystościach zaślubin z morzem (poczet sztandarowy pułku). Podczas wojny polsko - bolszewickiej 1920 r., od marca do listopada, był dowódcą 2. kompanii ckm 59. Pułku Piechoty (przez krótki czas dowodził 2. baonem tego pułku w walkach n. Liwcem). W kwietniu 1920 r. mianowany został porucznikiem. Do rezerwy przeniesiono go 10 XI 1920 r. Odznaczony m.in. Orderem Wojenny Virtuti Militarii, Krzyżem Walecznych 2 razy, Orderem Odrodzenia Polski V kl., Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Niepodległości, Medalem X-lecia Odzyskania Niepodległości. W 1957 r. odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym.
W latach 1921-1923 studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Poznańskiego. Do 31 XII 1927 r. był asesorem, od l I 1928 r. - sędzią grodzkim. Do 1937 r. pracował w Czersku (pow. Chojnice), a później we Wrześni, gdzie przebywał do wybuchu II wojny światowej.
Związek małżeński zawarł ze Stefanią z Podhajskich (20 X 1903 - 5 VI 1992, para miała syna Janusza (18 IX 1928 - 18 VII 1992). W 1946 r. rodzina zamieszkała w Słupsku.
Na początku 1944 r. został aresztowany przez poznańskie gestapo, osadzony w Forcie VII, a następnie w obozie Żabikowo. Po wyzwoleniu uruchomił Sąd Grodzki we Wrześni, wybrany był przewodniczącym tamtejszej Miejskiej Rady Narodowej. W 1950 r. mianowano go sędzią Sądu Wojewódzkiego w Koszalinie, gdzie do przejścia na emeryturę (1967) pełnił funkcję przewodniczącego Wydziału Karnego. Czynny w ramach ZBoWiD-u, Były prezes Związku Powstańców Wielkopolskich (1947-1949 r.), v-ce prezes powiatowy ZBoWiD w Słupsku.
Zmarł 2 VIII 1983 r. w Słupsku. Spoczywa na Starym cmentarzu Sek 2BG Rz 13 nr gr 11-11
źródła: Urząd Stanu Cywilnego Palędzie Kościelne, wpis 6 / 1895 ; Verlustlisten 1. Weltkrieg, page 29276: Wolski Thaddäus (Tuczno, Hohensalza); WTG Gniazdo, Uczestnicy Powstania Wielkopolskiego, baza on line i Lista odznaczonych WKP; Wyszukiwarka grobów dla miasta Słupska; WBH Wyszukiwarka personalno - odznaczeniowa; Z. Kościański, Wolski Tadeusz (1897-1983), (w:) Powstańcy Wielkopolscy. Biogramy uczestników powstania wielkopolskiego 1918-1919, t. IV, red. B.Polak, Poznań 2008, s. 217-218,
Ewa Alicja Slomska

Doktor Jan Posmykiewicz (1904 - 1988)

Urodził się 20 XII 1904 r. w Radomiu, w rodzinie ewangelicko-reformowanej Jana i Aleksandry. Maturę zdał w Kielcach, doktorat uzyskał w 1931 r. na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego. W czasie studiów był przewodniczącym uczelnianego ZMS. Po studiach, aż do końca II wojny światowej był asystentem w Klinice Laryngologii. Od 1931 r. jako działacz Polskiego Towarzystwa Eugenicznego (starało się o poprawę higieny), wydawał czasopismo „Służba Zdrowia” popularyzujące czyste i zdrowe życie.
W Kampanii Wrześniowej wziął udział jako oficer artylerii. Trzy tygodnie spędził w niewoli niemieckiej, skąd szczęśliwie uciekł i dotarł do Warszawy. W konspiracji działał w szeregach Armii Krajowej, był m.in. szefem służby zdrowia Kedywu. Prowadził także tajne nauczanie dla studentów medycyny. Brał udział w Powstaniu Warszawskim jako żołnierz oddziału "Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - zgrupowanie "Chrobry II" - szpitale polowe: ul. Ciepła - ul. Krochmalna - ul. Chmielna. Po upadku Powstania Warszawskiego wraz z większością jego uczestników znalazł się w obozie w Pruszkowie, gdzie kierował oddziałem laryngologicznym szpitala.
Na przełomie stycznia i lutego 1945 r. został członkiem Rady Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej i przewodniczącym tejże w Warszawie. Po przeniesieniu się na Wybrzeże, od kwietnia 1945 r. był przewodniczącym Związku Zawodowego Lekarzy w Gdańsku oraz pierwszym powojennym ordynatorem laryngologii Szpitala Miejskiego w Gdyni. Po powrocie przedwojennego ordynatora przeniósł się w grudniu 1945 r. do Słupska, gdzie założył oddział laryngologii, był też lekarzem naczelnym Ubezpieczalni Społecznej, organizował przychodnie i ośrodki zdrowia na terenie siedmiu ówczesnych powiatów. Słupska laryngologia powstała m.in. dzięki narzędziom, które udało mu się wydobyć spod gruzów zniszczonej Warszawy.
Jako ewangelik, od początku swojego pobytu w Słupsku podejmował starania o założenie w mieście polskiej parafii ewangelicko-augsburskiej. Udało mu się w 1947 r. skupić w tej parafii blisko 800 osób, w tym 300 mieszkańców miasta. Szczęśliwie także zakończyły się jego starania o odzyskanie dla potrzeb Kościoła luterańskiego świątyni wybudowanej przez staroluteran. Jest to obecny kościół św. Krzyża, w którym odsłonięta została tablica Jemu poświęcona.
Zaangażowanie religijne Jana Posmykiewicza było bardzo wszechstronne. W słupskiej parafii przez kilkanaście lat pełnił funkcję jej świeckiego kuratora, przez kilka kadencji był też delegatem do zgromadzenia diecezjalnego.
Na ziemi słupskiej podejmował szereg działań mających na celu zapewnienie opieki duszpasterskiej dla mieszkających w okolicach Słupska ewangelickich Kaszubów, tzw. Słowińców. Działania te zwieńczyło zalegalizowanie nieistniejącej już parafii w Klukach oraz działających do dzisiaj parafii ewangelickich dla ludności autochtonicznej w Gardnie Wielkiej i w Główczycach. Starał się Słowińcom udzielać różnorodnej pomocy, także pozareligijnej. Pomagał w tworzeniu spółdzielni rybackiej, wiele publikował na ich temat, troszczył się o zachowanie pamiątek i zabytków. Pośredniczył w nawiązywaniu kontaktów z ewangelickimi Serbołużyczanami.
W 1945 roku był współinicjatorem pomnika ku czci Powstańców Warszawskich.
Dr Jan Posmykiewicz przez siedem kadencji był radnym Miejskiej Rady Narodowej, potem także Wojewódzkiej Rady Narodowej, gdzie przez wiele lat przewodniczył Komisji Zdrowia. Działał w Stronnictwie Demokratycznym, był przewodniczącym Koła Miejskiego SD w Słupsku. Do 1975 roku pracował jako ordynator laryngologii słupskiego szpitala. Był Specjalistą Wojewódzkim ds. Laryngologii. Jako jeden z nielicznych otrzymał tytuł honorowy Zasłużony Lekarz Polski. Jego zaangażowanie społeczne było bardzo szerokie, pomagał w organizacji kolonii dla dzieci, wspomagał domy starców. Do końca życia należał do Koła Pierwszych Słupszczan. Był członkiem Słupskiego Towarzystwa Społeczno - Kulturalnego i Towarzystwa Rozwoju Ziem Zachodnich. W 1953 roku znalazł się w gronie założycieli słupskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, w którym pełnił funkcję członka zarządu aż do 1963 r. Drukiem ukazało się kilkanaście jego publikacji w dwóch dziedzinach: medycynie i historii.
Zmarł 5 II 1988 roku, pochowany na starym cmentarzu w Słupsku z żoną Stefanią (3 VII 1919-28 X 1995), synem Mirosławem i synową Bożeną.
28 IX 1997 r. w kościele Świętego Krzyża została odsłonięta tablica pamiątkowa ku czci doktora Jana Posmykiewicza. Jego imię nosi też jedna ze słupskich ulic na Osiedlu Westerplatte.
źródła: Inicjatywy i Działalność Pierwszych Słupszczan; Historia parafii ewangelicko - augsburskiej w Słupsku; Cieplik J.: Jan Posmykiewicz (1904 1988) [W:] Inicjatywy i działalność pierwszych słupszczan, s. 23-24; Zbliżenia: tygodnik społeczno-polityczny, 1985, nr 4; Muzeum Powstania Warszawskiego, biogramy, strona internetowa, stan na 16 V 2024; Znani Słupszczanie: szkice biograficzne z powojennych dziejów miasta; Wyszukiwarka grobów miasta Słupska.
Ewa Alicja Slomska

Heinrich von Stephan

Ernst Heinrich Wilhelm Stephan, od 1855 von Stephan – pruski urzędnik państwowy, zajmujący się głównie pocztą. W ciągu wieloletniej służby państwowej pełnił m.in. funkcje dyrektora służby pocztowej Konfederacji Północnoniemieckiej, generalnego poczmistrza Cesarstwa Niemieckiego, podsekretarza stanu, ministra stanu.

Urodzony 7 stycznia 1831 w niem. Stolp, wybitny „poczmistrz” zwany na świecie „Ojcem światowej poczty”, lub „Dusza światowej poczty”, a w literaturze niemieckiej - „Bismarckiem poczty”. Jako animator filatelistyki XIX wieku (inicjator wielu reform i udogodnień w służbach pocztowych) jest prekursorem filatelistyki światowej. W wielu krajach jego dorobek został doceniony i uhonorowany wydaniem znaczków pocztowych z jego podobizną.
Karierę pocztową rozpoczął w Słupsku. W 39. roku życia został generalnym dyrektorem poczty niemieckiej. Był pomysłodawcą wprowadzenia do obiegu pocztowego karty służącej do przekazywania korespondencji bez użycia kopert. Pierwsza taka karta pod nazwą „Postblat” ukazała się w Austrii w 1869 roku. Po wybuchu wojny niemiecko-francuskiej, w 1870 roku zorganizował pocztę polową, którą potem chwalono nawet poza granicami Rzeszy. Umożliwiała ona jeńcom wroga kontaktować się z krewnymi - będąc tym samym jednym z przejawów humanitaryzmu w nieludzkiej wojnie.

Powołanie Światowego Związku Pocztowego to największe osiągnięcie życiowe Heinricha von Stephana. Jego zasługi w dziedzinie poczty i na innych polach działalności zostały dostrzeżone w 1885 roku, kiedy został wyniesiony do dziedzicznego stanu szlacheckiego. W 1895 roku H. von Stephan otrzymał tytuł Ministra Stanu.

Stephan zmarł 8 kwietnia 1897 roku w Berlinie. W uznaniu zasług jeszcze za życia obdarzono go wieloma tytułami i odznaczeniami, orderami niemieckimi, jak i zagranicznymi. Trzymając się z dala od polityki był jedynym wysokim urzędnikiem z ekipy cesarza Wilhelma I który pozostał na swoim stanowisku w następnych władzach państwowych pod berłem Fryderyka III i Wilhelma II.

Popiersie w ILO Heinricha von Stephana obecnie stoi w miejscu gdzie w przedwojennym liceum stał pierwowzór tego dzieła.

Warto także zwrócić uwagę, że Heinrich von Stephan ma także tablicę pamiątkową w budynku Poczty Polskiej w Słupsku, przy ul. Łukasiewicza odsłoniętą w 1999 roku.

Barbara Zielińska z domu Stopyra - 1938-2010

- pianistka i nauczycielka. W latach 1961-2003 w Państwowej Szkole Muzycznej I i II stopnia w Słupsku wykształciła około 80 absolwentów, koncertujących na całym świeci i zdobywających laury na konkurach pianistycznych. Uczyła gry na fortepianie
także w Studium Nauczycielskim w Słupsku, Wyższej Szkole Nauczycielskiej oraz dalej w Wyższej Szkole Pedagogicznej.

Pochodziła z Krakowa. Okupację spędziła z rodziną w Rumunii. Tuż po wojnie przyjechała z babcią i mamą do Słupska. Naukę gry na pianinie pobierała od swojej babki Zofii Siemieńskiej Ossowskiej (ur. 1886-09-02 zm. 1965-12-09 - współzałożycielki słupskiej szkoły muzycznej) w szkole muzycznej a następnie Liceum Muzycznym i Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie.
Koncertowała w Gdańsku, Koszalinie, Katowicach. Jej pasją stało się nauczanie.
Jej mama Aleksandra z Ossowskich Stopyra (ur.1912-03-26 zm. 1974-02-27) była matematykiem, wieloletnim pracownikiem Technikum Mechanicznego w Słupsku.
Po śmierci jej mąż Marian przekazał pamiątki po niej i jej rodzinie Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku