Czaban Andrzej (1930 - 2016) - Powstaniec...

Czaban Andrzej (1930 - 2016) - Powstaniec Warszawski

pseudonim "Grzmot"
Urodził się 12 II 1930 r. w Warszawie w rodzinie Wacława (22 IX 1873 - 4 X 1937, syn Aleksandra i Bronisławy z d. Karwowska) i jego II żony Franciszki z Goczkowskich (7 III 1887- 20 IV 1966, córka Wincentego i Feliksy z d. Pruska). Para pobrała się w 1914 r., z tego związku urodzili się także Anna po mężu Borodzińska (2 XI 1914 - 20 XII 2001), Jerzy (18 I 1916 - 24 III 1977) i Henryka (1921-1929). Rodzice i Henryka oraz Jerzy pochowani zostali na cm. Stare Powązki w Warszawie.
Od wybuchu wojny uczęszczał na tajne komplety. W 1943 r. wstąpił do harcerskiej drużyny im. Bolesława Chrobrego w Warszawie. Najmłodsi harcerze nazywani byli Zawiszakami trafił do drużyny, którą kierował druh Zdzisław Pepel “Maszynka”. Lato 1944 r. spędza u swojej siostry Anny w Świdrze, tam dostaje informacje, że ma stawić się jak najszybciej w Warszawie. 1 VIII 1944 r. harcerze zebrali się w szkole przy Alejach Jerozolimskich, to był ich punkt zborny (źródła podają także lokalizacje w punkcie Marszałkowska / Żulińskiego). W czasie trwania powstania brał udział w budowaniu barykad a także przenosił meldunki, często narażając swoje młode życie. Do udziału w powstaniu przyznał się w latach 70. XX wieku. W artykule w Głosie Pomorza z 1 VIII 1988 r. tak wspomina: “trzeba było około godziny 23 przenieść meldunek na Świętokrzyską. Przedostanie się przez dość szerokie i pod ciągłym obstrzałem Aleje Jerozolimskie nie było proste. Najpierw z meldunkiem usiłował przedrzeć się starszy kolega, potem dziewczyna łączniczka. Obaj padli od niemieckich kul. Przyszła kolej na mnie. Zmieniłem buty na tenisówki, żeby biec cichutko. Nie pomyślałem tylko, że tenisówki są białe i w ciemnościach łatwo je zobaczyć. W ogóle tak mało wtedy jeszcze wiedziałem. Przebiegłem większą część ulicy i nagle poślizgnąłem się. Upadłem. W tym samym momencie padła seria z broni maszynowej. Zdawało mi się, że już po mnie. Po chwili, kiedy dotarło do mnie, że jestem zdrów i cały, jednym susem pokonałem dalszą część ulicy. Znowu seria z karabinu, ale ja byłem już w bramie. Dopiero po pewnym czasie uświadomiłem sobie, że poślizgnąłem się na krwi moich zabitych kolegów. To uratowało mi życie. Potem już stale nosiłem meldunki.”
Po wojnie mieszkał najpierw w Szczecinku, powołany do wojska do podsłupskiego Redzikowa, gdzie poznał swoją przyszłą żonę Helenę. W 1950 r. para zamieszkała w Słupsku, Andrzej Czaban podjął pracę w słupskim Technikum Mechanicznym przy ul. Niedziałkowskiego.
Zmarł w Słupsku 24 VIII 2016 r. Spoczywa na Starym Cmentarzu w Słupsku z małżonką Heleną 1929-2006, sektor- 46, rząd- 57, nr grobu-17A_17.
źródła: zdjęcia pochodzą z drzewa genealogicznego prowadzonego przez Natalię Osice i Izabelę Borodzińską; Kronika Koła Miejskiego ZBoWiD w Słupsku; Głos Pomorza; Muzeum Powstania Warszawskiego - biogramy powstańcze; Wyszukiwarka miejsc pochówków dla słupskich cmentarzy.
opracowanie Ewa Alicja Slomska